ارزش دفتری یکی از اصطلاحات مالی است که برای محاسبه ارزش شرکت ها، دارایی ها و سهام کاربرد دارد. سرمایه گذارانی که قصد ورود به یک شرکت از طریق خرید سهام را دارند می توانند با توجه به ارزش دفتری شرکت تصمیم گیری کنند.
با توجه به اهمیت ارزش دفتری در ادبیات مالی و نقشی که به عنوان یک معیار تعیین کننده در محاسبه ارزش یک شرکت برای سرمایه گذاری دارد، لازم است تا سرمایه گذاران بالقوه نسبت به آگاهی از این مفهوم و محاسبه آن تلاش کرده و با دید بازتری اقدام به خرید سهام شرکت های مختلف کرده و از زیان دیدن خود جلوگیری کنند. به همین دلیل، قصد داریم در این مقاله مباحث مربوط به ارزش دفتری را بررسی کنیم. مهم ترین مواردی که در ادامه به آنها می پردازیم، عبارتند از:
به طور کلی می توان گفت ارزش دفتری، برای ارزیابی وضعیت مالی یک کسب و کار، یک مهارت ضروری است که هم برای حسابداران و هم برای سرمایه گذاران از اهمیت خاصی برخوردار است.
در نخستین گام، به تعریف دقیق ارزش دفتری می پردازیم.
معیاری برای ارزیابی وضعیت کسب و کار
در ادبیات مالی، ارزش دفتری می تواند کاربرد های متفاوتی داشته باشد. در پاسخ به سوال “ارزش دفتری چیست؟” معمولا ارزش دفتری به عنوان ارزش تمام دارایی ها با کسر تمام هزینه ها و بدهی ها در نظر گرفته می شود. به عنوان مثال پس از کسر بدهی های یک شرکت از ارزش دارایی های آن، مجموع حقوق صاحبان سهام به دست می آید که با تقسیم این مبلغ بر تعداد سهام، ارزش هر سهم حاصل می شود.
ارزش دفتری برای تعیین ارزش کل یک شرکت به کار می رود و از این جهت برای سرمایه گذاران اهمیت دارد. چرا که می توانند تشخیص دهند سهام یک شرکت کمتر یا بیشتر از ارزش واقعی آن قیمت گذاری شده است. به بیان ساده تر می توان گفت ارزش دفتری، بهای خالص یک دارایی است که در ترازنامه شرکت ثبت می شود و ارزشی است که در صورت انحلال شرکت بین سهام داران آن تقسیم می شود.
به عبارت دیگر، ارزش دفتری این است که ارزش دفتری هر دارایی از کسر هزینه استهلاک انباشته از هزینه خرید یا بهای تاریخی آن دارایی به دست می آید. ارزش دفتری به عنوان NBV یا net book value شناخته می شود. ارزش دفتری معیاری برای تشخیص قیمت خرید و فروش سهام مختلف است که از زیان در معاملات تا حد خوبی جلوگیری می کند. در ادامه فرمول ارزش دفتری را بازگو می کنیم.
نحوه محاسبه ارزش دفتری
توجه به ارزش دفتری یکی از راه های تجزیه و تحلیل یک کسب و کار است چرا که ارزش خالص دارایی های شرکت منهای بدهی های معوقه و هزینه های استهلاک را نشان می دهد. در هنگام انحلال یک شرکت، ارزش خالص دارایی های آن میان سهام داران تقسیم می شود. در نتیجه به ارزش دفتری می توان حقوق صاحبان سهام هم گفت. فرمول محاسبه ارزش دفتری در سه طریق خلاصه می شود که عبارتند از:
ارزش دفتری یک دارایی = بهای تمام شده دارایی – استهلاک انباشته
ارزش دفتری یک شرکت = دارایی ها – بدهی ها
ارزش دفتری یک سهم = حقوق صاحبان سهام – سهام ممتاز تقسیم بر میانگین سهام موجود
محاسبه ارزش دفتری یک شرکت یا یک سهم برای سرمایه گذاران بالقوه اهمیت زیادی دارد چرا که اگر سهام یک شرکت پایین تر از ارزش دفتری آن خریداری شود به معنای سود دهی در آینده است و اگر سهام یک شرکت بالاتر از ارزش دفتری آن خریداری شود به معنای خرید سهم با زیان است.
مبنای سنجش وضعیت مالی یک شرکت
از آنجایی که از ارزش دفتری به عنوان مبنای سنجش یک شرکت استفاده می‌شود که هیچ گونه برداشت شخصی در محاسبه آن دخیل نیست، این فاکتور بسیار مهم است.
هنگامی که دارایی را می‌خرید هزینه خرید یا قیمت آن به‌عنوان ثبت ارزش دارایی خریداری شده (ارزش دفتر دارایی ثابت) وارد ترازنامه می‌شود. با گذشت زمان طبیعتا دارایی خریداری شده مورد استفاده قرار می‌گیرد و تدریجاً هزینه‌های استهلاک، ارزش دارایی ثبت شده را در ترازنامه کاهش می‌دهد.
اگرچه شیوه‌های محاسبه استهلاک معمولاً افت واقعی ارزش دارایی در مدت زمان استفاده را نشان نمی‌دهد، اما محاسبه ارزش دفتری دیدگاه تقریباً دقیقی از ارزش فعلی دارایی می‌دهد.
چه موقع سرمایه‌گذاران از ارزش دفتری به عنوان یک فرصت خرید استفاده می‌کنند؟
تمامی سرمایه‌گذارانی که معاملاتشان را مطابق با ارزش دفتری یک شرکت انجام می‌دهند، به عدد این ارزش بسیار توجه می‌کنند. اگر ارزش یک سهام چیزی کمتر از مبلغ ارزش دفتری‌اش باشد، معامله‌گران یا سرمایه‌گذاران از آن به عنوان یک فرصت استثنایی برای خرید زیر قیمت دارایی استفاده می‌کنند.
خطری که در این گونه معامله‌ها وجود دارد این است که اگر ارزش دارایی‌های خریداری شده در برگه‌های ترازنامه دستکاری شده باشد و با رقم بالاتری ثبت شده باشد مبلغ ارزش آن صحیح نیست و در نتیجه قیمت سهام معامله را به درستی نشان نمی‌دهد.
فرمول محاسبه ارزش دفتری دارایی
همانطور که گفتیم، هنگامی که دارایی را می‌خرید هزینه خرید یا قیمت آن به‌عنوان ثبت ارزش دارایی خریداری شده (ارزش دفتر دارایی ثابت) وارد ترازنامه می‌شود. با گذشت زمان طبیعتا دارایی خریداری شده مورد استفاده قرار می‌گیرد و تدریجاً هزینه‌های استهلاک، ارزش دارایی ثبت شده را در ترازنامه کاهش می‌دهد.
فرمول محاسبه ارزش دفتری دارایی ثابت عبارت است از:
ارزش دفتری یک دارایی = بهای تمام شده دارایی – استهلاک انباشته
تفاوت ارزش دفتری و ارزش بازار
به طور کلی، ارزش دفتری و ارزش بازار دو مفهوم مختلف هستند که در بازار سهام استفاده می‌شوند. تفاوت‌های اصلی بین ارزش دفتری و ارزش بازار عبارتند از:
ارزش دفتری به معنای ارزش دارایی‌ها و بدهی‌های یک شرکت در تاریخ تعیین می‌شود، در حالی که ارزش بازار به معنای ارزش کل سهام شرکت در بازار سرمایه در تاریخ تعیین می‌شود.
ارزش دفتری با تقسیم دارایی‌های صافی شرکت بر تعداد سهام در جریان محاسبه محاسبه می‌شود. اما ارزش بازار با ضرب تعداد سهام در قیمت فعلی سهام شرکت در بازار محاسبه می‌شود.
ارزش دفتری می‌تواند به عنوان یکی از شاخص‌های تحلیلی برای بررسی قیمت منصفانه سهام شرکت مورد استفاده قرار گیرد، در حالی که ارزش بازار می‌تواند نشان دهنده نیاز سرمایه‌گذاران به سهام شرکت و پتانسیل رشد شرکت باشد.
ارزش بازار تحت تاثیر تحولات بازار سرمایه قرار می گیرد، اما ارزش دفتری در اغلب موارد تحت تاثیر کمتری قرار می‌گیرد.
ارزش بازار به طور مستقیم با سودآوری شرکت مرتبط است، در حالی که ارتباط ارزش دفتری با سودآوری شرکت به طور مستقیم و مستقیم نیست و ممکن است به دلیل وجود دارایی‌هایی مانند دارایی‌های بلندمدت شرکت کاهش یابد.
محاسبه ارزش دفتری از ترازنامه
برای یافتن ارقام لازم برای محاسبه ارزش دفتری یک دارایی یا شرکت می‌توانید به ترازنامه آن شرکت مراجعه کنید. ترازنامه شامل بخشی برای دارایی ها (و مقدار استهلاک آنها) و بخشی برای بدهی‌ها است. برای محاسبه ارزش دفتری می‌توانید این مقادیر را در فرمول مناسب جایگزین کنید.
زمانی که حسابداران یک دارایی را که قابل استهلاک نیست مستهلک ثبت می‌کنند، آن استهلاک را در ارزش دارایی در ترازنامه لحاظ می‌کنند. بنابراین، ارزش دفتری چنین دارایی با ارزش آن در ترازنامه یکسان است.
برای محاسبه ارزش دفتری هر سهم (BVPS)، حقوق صاحبان سهام شرکت (یعنی ارزش دفـتری) را بر تعداد سهام موجود تقسیم می‌کنید. شما می‌توانید تعداد سهام موجود یک شرکت را در وب‌سایت‌هایی که داده‌های موثق و قابل اعتماد بازار ارائه می‌دهند بیابید. همه شرکت‌ها سهام ممتاز ارائه نمی‌دهند، اما اگر این کار را انجام دهند، باید قبل از تقسیم، ارزش کل سهام ممتاز آن را از ارزش دفـتری کم کنید. شما می‌توانید ارزش کل سهام ممتاز یک شرکت را در بخش حقوق صاحبان سهام ترازنامه آن بیابید.
ارزش دفتری چه تفاوتی با بهای تمام شده دارد؟
همانطور که توضیح داده شد ارزش دفتری به طور کلی عبارت است از کسر بدهی ها از دارایی ها. همچنین ارزش دفتری یک دارایی عبارت است از کسر هزینه استهلاک از بهای تمام شده. تفاوت ارزش دفتری و بهای تمام شده در این است که در ارزش دفتری، هزینه ها از ارزش دارایی ها کسر می شود اما در بهای تمام شده، درآمد ها از ارزش تمامی مخارج صرف شده برای خرید یک دارایی کسر می شود.
به عبارت دیگر ارزش دفتری به عنوان مبلغی که در صورت انحلال شرکت به سهام داران و سرمایه گذاران پرداخت می شود در ترازنامه لحاظ می شود اما بهای تمام شده به عنوان هزینه ای است که صرف خرید تجهیزاتی شده که بیش از یک دوره مالی کاربرد دارند و با هدف تولید و استفاده نگهداری می شوند.
پس مهم ترین تفاوت ارزش دفتری و بهای تمام شده در این نکته خلاصه می شود که ارزش دفتری نوعی دارایی محسوب می شود اما بهای تمام شده هزینه ای است که پرداخت می شود. بهای تمام شده در واقع مبنای محاسبه ارزش دفتری هم هست. چرا که پس از کسر استهلاک از بهای تمام شده، ارزش دفتری دارایی مشخص می شود.
به پایان این مطلب رسیدیم! همانطور که گفتیم یکی از راه های ارزیابی یک کسب و کار، تجزیه و تحلیل ارزش دفـتری دارایی‌های آن است. ارزش دفتری در واقع به معنی کسر هزینه ها از دارایی های شرکت است و به عنوان مبلغی در نظر گرفته می شود که به کل سهام داران یک شرکت می تواند تعلق بگیرد. پس از تعریف ارزش دفتری، به فرمول محاسبه ارزش دفتری پرداختیم و آن را شرح دادیم. در ادامه، تفاوت های ارزش دفتری را با ارزش بازار و بهای تمام شده شرح دادیم.
به یاد داشته باشید که ز آنجایی که از ارزش دفتری به عنوان مبنای سنجش یک شرکت استفاده می‌شود که هیچ گونه برداشت شخصی در محاسبه آن دخیل نیست، این فاکتور بسیار مهم است.
فاکتور آنلاین
گزارش های حرفه ای
چند شعبه ای
قوانین استفاده از نرم افزار
2020-2022 All Rights Reserved ©
