برای درک بهتر و جامع‌تر مفهوم حسابداری، مروری بر تاریخچه این علم می‌تواند مفید باشد. حسابداری از دیرباز وجود داشته و ریشه‌های آن در تمدن‌های باستانی همچون سومر، بابل و مصر یافت می‌شود. در آن دوران، حسابداری به شکلی ابتدایی و ساده تنها برای ثبت بدهی‌ها و دارایی‌ها استفاده می‌شد. با پیشرفت زمان و پیچیده‌تر شدن نظام‌های اقتصادی، نیاز به حسابداری مدرن احساس شد. در قرن چهاردهم، با معرفی روش دوطرفه نویسی توسط لوکا پاچیولی، حسابداری به شکل امروزی خود نزدیک شد. در حال حاضر، حسابداری به یکی از ارکان اساسی اقتصاد جهانی تبدیل شده است.

طبق گزارش wiley، حسابداری یکی از قدیمی‌ترین رشته‌های تخصصی در تاریخ است. تاریخ حسابداری به نخستین روزهای تمدن بشری بازمی‌گردد، زمانی که نیاز به ثبت و نگهداری اطلاعات برای معاملات تجاری و محصولات کشاورزی به وجود آمد. این علم حتی قبل از اختراع عدد و نوشتار شکل گرفت. حدود 10,000 سال پیش در منطقه‌ای به نام میان‌رودان (که اکنون شامل ایران و عراق است)، حسابداری آغاز شد. رودخانه‌های دجله و فرات این منطقه را به سرزمینی حاصلخیز تبدیل کرده بودند که با جمعیت زیادی مواجه بود و تجارت بین شهرها و روستاها رونق داشت.

در آن زمان، تجار با مشکلات مشابهی در کسب‌وکارهای امروزی روبه‌رو بودند. آن‌ها برای ارسال کالاها به قایق‌بانان اعتماد می‌کردند، اما همیشه با مشکلاتی در تناسب کالاهای ارسال شده و دریافت شده در مقصد مواجه می‌شدند. تصور دنیای بدون نوشتار و عدد برای ما دشوار است، اما تجار آن زمان راه‌حلی ابتکاری یافتند. آن‌ها نشانه‌های کوچک سفالی ساختند که با علامت‌های خاص برای نمایش محصولات مختلف طراحی شده بود. این سیستم که “بولاک” نامیده می‌شد، برای هزاران سال پیش از اختراع نوشتار و عدد به کار می‌رفت.

با رشد کشاورزی، خدمات و صنایع کوچک در جوامع میان‌رودان، شهرهای بابل و نینوا به مراکز تجاری مهم تبدیل شدند و زبان بابلی به زبان اصلی تجارت و سیاست در خاورمیانه تبدیل گردید. در آن دوران، مؤسسات بانکی متعددی در میان‌رودان فعال بودند که از مقیاس‌های استاندارد طلا و نقره استفاده می‌کردند و در برخی از معاملات اعتبار مالی اعطا می‌کردند. همچنین، در سومر، بسیاری از زمین‌ها و دام‌ها تحت مدیریت حکومت بودند که از سوی خدایان به عنوان امانت نگهداری می‌شد، و این امر باعث شد تا سوابق دقیق معاملات حفظ شود.

در آن زمان، کاتب‌ها وظایف مشابه حسابداران امروزی را بر عهده داشتند. علاوه بر نوشتن معاملات، آن‌ها از قانونی بودن و تطابق توافقات با اصول قراردادی اطمینان حاصل می‌کردند. معابد، کاخ‌ها و شرکت‌های خصوصی برای ثبت معاملات از صدها کاتب استفاده می‌کردند. این شغل در آن زمان به‌عنوان یک حرفه معتبر شناخته می‌شد.

در معاملات آن دوران، طرفین برای ثبت توافقات خود به نزد کاتب می‌رفتند. کاتب با استفاده از گل مخصوص، اطلاعات مربوط به معامله را ثبت می‌کرد و طرفین نیز با مهرهای خود بر روی آن تایید می‌کردند. در دوران بی‌سوادی، امضای افراد به شکل طلسم‌های سنگی بود که به گردن آویخته می‌شد.

چرا باید تاریخ حسابداری را مطالعه کنیم؟ نگاه به گذشته نه تنها کمک می‌کند تا درک بهتری از آن داشته باشیم، بلکه مسیر تکاملی این حرفه را روشن می‌سازد و به ما نشان می‌دهد که چگونه حسابداری به بخش اصلی اقتصاد تبدیل شده است. جالب است بدانیم که تا قرون وسطی، کشورهای مدیترانه‌ای و اروپایی با مفهوم عدد صفر آشنا نبودند و این مفهوم را از ریاضیدانان خاورمیانه یاد گرفتند.

حسابداری به‌طور کلی به مجموعه‌ای از اصول و روش‌ها اطلاق می‌شود که به ثبت، تجزیه‌وتحلیل، و گزارش‌دهی اطلاعات مالی یک واحد اقتصادی کمک می‌کند. این اطلاعات برای تصمیم‌گیری‌های مالی و اقتصادی به کار می‌روند.

استانداردهای حسابداری مجموعه‌ای از قوانین و اصول هستند که توسط کمیته تدوین استانداردهای حسابداری تنظیم می‌شوند. این استانداردها در مجموع 41 مورد دارند و هر حسابرس و حسابداری باید حداقل با مهم‌ترین و پرکاربردترین آنها آشنایی کافی داشته باشد. هدف از تدوین این استانداردها، فراهم کردن بستری است که سرمایه‌گذاران بتوانند به‌طور دقیق میزان سود و زیان خود را از تولید و فروش یک کالا محاسبه کنند.

استانداردهای حسابداری به طور کلی در سه بخش تقسیم می‌شوند:

1. شرح مسئله: در این بخش، مشکلات رایج و چالش‌های موجود در حسابداری توضیح داده می‌شود.
2. بحث مستدل: در این بخش، دلایل و استدلال‌های علمی برای حل مشکلات رایج حسابداری مطرح می‌شود.
3. ارائه راهکار: در این بخش، راهکارهای عملی و علمی برای رفع مشکلات شایع و اتخاذ تصمیمات صحیح ارائه می‌شود.

این سه بخش به حسابداران کمک می‌کنند تا فرآیند حسابداری را به‌طور علمی و دقیق هدایت نمایند. از جمله مهم‌ترین استانداردهای حسابداری می‌توان به اصول مربوط به ارائه صورت‌های مالی، صورت جریان‌های نقدی، درآمدهای عملیاتی، حسابداری ذخایر، بدهی‌ها و دارایی‌های احتمالی اشاره کرد. اهمیت آگاهی از استانداردهای حسابداری در این است که این قوانین امروزه جزو اصول و مبانی اصلی حسابداری به حساب می‌آیند و برای همه، از دانشجویان حسابداری گرفته تا مدیران مالی، آگاهی از این استانداردها ضروری است.