دریافت مالیات ارزش افزوده تکلیفی قانونی است که با تصویب و ابلاغ قانونگذار و براساس اصل ۸۵قانون اساسی در ۵۳ماده و ۴۷تبصره برای اجرا به سازمان امور مالیاتی کشور ابلاغ شده است.
براساس اين قانون عرضه كالاها و ارائه خدمات و واردات و صادرات آن در كشور به استثناي موارد درج‌شده در فصول 8و 9اين قانون مشمول مقررات اين نوع ماليات خواهد بود. در اين قانون ماليات ارزش افزوده، تفاوت بين ارزش كالاها و خدمات عرضه شده با كالاهاو خدمات خريداري شده يا تحصيل‌شده در يك دوره معين تعريف شده است.
با وجود اين تكاليف، قانون ماليات ارزش افزوده در مرحله اجرا با نواقص و مخالفت‌هاي بسياري مواجه شده است علاوه بر مقاومت برخي تشكل‌هاي صنفي در برابر پرداخت اين ماليات، يك بام و دوهواي دريافت اين ماليات از مصرف‌كننده نهايي سبب سوءاستفاده برخي واحدهاي صنفي و عرضه‌كنندگان كالا با دريافت 12تا 13درصدي اين ماليات از مردم شده است.
حسابداری فروشگاه‌های زنجیره ای به کمک نرم افزار حسابداری آنلاین ، با چالش محاسبه و ردیابی موجودی کالا همراه‌است. در اینجا چند روش وجود دارد که می‌توانید استفاده کنید. ثبت دقیق و حسابداری پول شما برای هر شغلی حیاتی است ، اما برخی از جنبه‌های فروشگاه زنجیره‌ای در بحث حسابداری ، آن را از سایر صنایع متمایز می‌کند. عمدتا ، شما وظیفه دلهره آور اما ضروری ردیابی موجودی را دارید. پیگیری موجودی شما باید شامل محاسبه هزینه‌ها و همچنین نظارت بر تعداد هر کالای موجود در انبار باشد. این یک بخش اساسی از حسابداری دقیق است.
نحوه حسابداری فروشگاه‌های زنجیره ای
ثبت درآمد و سود خود به این معنی است که شما باید هزینه کالاهایی که می‌فروشید و مقدار موجودی را کنترل کنید. روش‌های مختلفی برای محاسبه حسابداری فروشگاه های زنجیره ای وجود دارد. ما در زیر سه روش حسابداری فروشگاه‌های زنجیره ای را توضیح داده‌ایم. به خاطر داشته باشید که شما باید سال به سال به یک روش حسابداری برای تجارت خود پایبند باشید. هرگونه تغییر در روش حسابداری باید از طریق سازمان امور مالیاتی تأیید شود.
موجودی: روش هزینه گذاری
یکی از چالش‌های اصلی در حسابداری فروشگاه‌های زنجیره ای ردیابی موجودی کالا به کمک نرم افزار حسابداری فروشگاهی است ، به خصوص اگر چندین واحد موجودی بخرید که هزینه همه آن‌ها برای شما یکسان نیست. در این صورت ، شما باید راهی را برای فرض هزینه کالاهای فروخته شده در نظر بگیرید تا بتوانید این مورد را با موجودی نهایی خود مقایسه کنید و سود خود را محاسبه کنید.
برای انجام این کار ، باید فرضیات مربوط به جریان هزینه را ارائه دهید. توجه داشته باشید که این حرکت فیزیکی کالاهای فروخته شده را ردیابی نمی‌کند ، بلکه هزینه موجودی کالا را تعیین می‌کند تا بعداً بتوانید سود خود را تعیین کنید. این کار را می‌توانید به روش‌های مختلف انجام دهید.
بیشتر صنایع برای پیگیری موجودی خود از یکی از سه روش هزینه یابی‌استفاده می‌کنند. برای هر یک از این روش‌های هزینه یابی ، از سناریوی زیر‌استفاده خواهیم کرد:
فرض کنید شما یک فروشگاه بازی دارید. شما یک سطل کوچک تاس دارید که هرگز اجازه نمی‌دهید خالی بماند. شما ابتدا 30 تاس با 5 سنت خریدید ، سپس سفارش دوم 25 تاس با هر 7 سنت و آخرین سفارش 15 تاس با هر 10 سنت خریدید.
در کل ، شما 70 تاس خریداری کرده اید. در زمان پیگیری موجودی کالا فقط 20 عدد باقی مانده است و شما مطمئن نیستید که به 50 تاس فروخته شده چه هزینه ای اختصاص دهید. برای فهمیدن ، در اینجا برخی از روش‌های مختلف برای حسابداری فروشگاه‌های زنجیره ای وجود دارد که می‌توانید استفاده کنید.
(FIFO) :
همانطور که در لیست بهترین نرم افزار های حسابداری اشاره شد ،اگر از روش هزینه یابی FIFO استفاده می‌کنید ، هزینه اولین سفارش خریداری شده را می‌گیرید ، آن را با درآمدی که به دست آورده اید مقایسه کرده و این درآمد را به هزینه کالاهای فروخته شده اختصاص می‌دهید
برای مثال بالا ، شما تصور می‌کنید که ابتدا تاس ارزان تری فروخته اید. از آنجایی که ابتدا 30 تاس با 5 سنت سفارش داده شد ، شما این را با موجودی خود مطابقت می‌دهید و فرض می‌کنید که 30 تاس فروخته شده هر کدام 5 سنت است. سپس فرض می‌کنید که 20 تاس بعدی که فروخته‌اید از سفارش دوم بوده است ، به این معنی که این تاس‌ها برای شما هر کدام 7 سنت هزینه دارند.
پس از روش FIFO ، 30 می‌گیرید و آن را در 0.05 ضرب می‌کنید و آن را به 20 ضرب می‌کنید در 0.07 . هزینه کالاهای فروخته شده و 2.90 دلار هزینه پایان موجودی شما. موجودی باقی مانده شما 1.85 دلار‌است (پنج تاس با 7 سنت به اضافه 15 تاس با 10 سنت). اگر مشتری‌ها از پایین باکس شما تاس بیرون بیاورند ، روش FIFO بهترین استفاده در سناریوی ما است.
(LIFO) :
یکی دیگر از روش‌های حسابداری فروشگاه‌های زنجیره ایLIFO است. از آنجایی که شما با آخرین سفارش خود سطل تاس خود را دوباره پر می‌کنید ، ممکن‌است منطقی باشد که اگر مشتری‌های شما از بالای تاس برمی‌دارند ، بیشتر تاس‌هایی را که آخرین بار گذاشته اید بیشتر از تاس‌هایی که در ابتدا قرار داده اید فروخته اید.
در این صورت می‌توانید از روش هزینه یابی LIFO استفاده کنید. این روش از نظر تئوری مشابه روش FIFO است ، اما شما به جای اینکه هزینه سفارش اول تاس را با تعداد کالای فروخته شده تطبیق دهید ، باید هزینه آخرین سفارش تاس را مطابقت می‌دهید. در این حالت ، قیمت 15 تایی از 50 تایی که فروخته اید 10 سنت (1.50 دلار) ، 25 تاس 7 سنت (1.75 دلار) و 10 تایی 5 سنت (0.50 دلار) است. هنگامی‌که این اعداد را با هم جمع می‌کنید (1.50 دلار به علاوه 1.75 دلار به علاوه 0.50 دلار) ، این باعث می‌شود کل هزینه کالاهای فروخته شده 3.75 دلار و هزینه موجودی پایان موجود شما 1 دلار باشد (20 تاس با هر 5 سنت).
میانگین وزنی
ممکن است منطقی تر باشد که تاس‌ها در سطل شما مخلوط شده باشند و این احتمال وجود دارد که از هر سه سفارشی که گرفته‌اید تعدادی تاس فروخته اید.
در این شرایط ، ممکن است بخواهید از روش هزینه گذاری میانگین وزنی با تقسیم هزینه کل تاس بر تعداد تاس خریداری شده‌استفاده کنید. در این صورت ، در پایان این مبلغ 4.75 دلار تقسیم بر 70 تاس یا تقریبا 7 سنت می‌شود شما می‌دانید که 50 تاس فروخته اید ، بنابراین تعداد اقلام فروخته شده را با متوسط هزینه 7 سنت مطابقت می‌دهید که در مجموع 3.50 دلار برای هزینه کالاهای فروخته شده و 1.40 دلار برای پایان موجودی کالا است.
ماليات چند باره در فروشگاه‌هاي زنجيره‌اي
گرچه هنوز دريافت ماليات ارزش افزوده به واحدهاي خرده‌فروشي سطح شهر ابلاغ نشده و اين واحدها به شكل سليقه‌اي قانون مذكور را اجرا مي‌كنند اما دريافت اين ماليات در فروشگاه‌هاي بزرگ زنجيره‌اي حكايت ديگري دارد. در اين فروشگاه‌ها علاوه بر دريافت ماليات بر ارزش افزوده لحاظ شده در قيمت مصرف‌كننده كالاها، به هنگام صدور فاكتور فروش نيز قيمت تازه‌اي با فونت ريزتر زير فهرست هر كالا درج مي‌شود كه اين رقم با احتساب 8درصد ماليات ارزش افزوده تعيين شده است اما با كمال تعجب اين فروشگاه‌ها در سرجمع فاكتور ارائه شده به مشتري نيز ماليات ارزش افزوده 8درصدي را براي مجموع كالاهاي خريداري شده لحاظ و عملا اين ماليات در فروشگاه‌هاي مذكور طي 3مرحله از مشتري دريافت مي‌شود.
ديدگاه‌هاي متناقض
ضعف اطلاع‌رساني و اجراي مبهم قانون ماليات ارزش افزوده نه‌تنها موجب سردرگمي موديان مالياتي شده بلكه مسئولان اجراي اين قانون نيز ديدگاه‌هاي متناقضي را در مورد كم و كيف اجراي آن مطرح مي‌كنند. چندي پيش معاون سازمان امور مالياتي از اشتباه برخي فروشگاه‌ها در اخذ ماليات ارزش افزوده خبر داده و گرفتن دوباره اين ماليات در فروشگاه‌هاي مذكور را تخلف قلمداد كرده بود. عليرضا طاري با بيان اينكه كالاهاي مصرفي خانوارها نوعا از ماليات معاف است اعلام كرد، اگر در جايي قيمت كالا با ارزش افزوده مشخص شده، فروشنده حق ندارد مبلغ ديگري را بابت ماليات و عوارض ارزش افزوده از مشتري دريافت كند. توصيه ما اين است كه مراجع نظارتي و سازمان حمايت كه مسئوليت نرخ‌گذاري را دارند، قيمت اصلي كالا را بدون ماليات ارزش افزوده تعيين و مشخص كنند، تا مصرف‌كننده در تشخيص قيمت واقعي دچار اشتباه نشود.
به اعتقاد وي ماليات ارزش افزوده بخشي از قيمت كالاها نبوده بلكه از طريق حاصل‌ضرب نرخ در قيمت كالا محاسبه و در نهايت با درج در ذيل فاكتور از مشتري وصول مي‌شود. با وجود اين اگر قيمت كالاهاي مشمول با احتساب ارزش افزوده سال‌جاري تعيين شده باشد، قاعدتاً نبايد ماليات ارزش افزوده جديدي در اين فروشگاه‌ها دريافت شود. اما علي عسكري، رئيس‌كل سازمان امور مالياتي با رد دريافت مضاعف ماليات ارزش افزوده از اجراي درست اين قانون در فروشگاه‌هاي زنجيره‌اي طي چند سال اخير خبر مي‌دهد. گرچه وي نيز منكر مطالبه ماليات ارزش افزوده در برخي فروشگاه‌هاي غيرمشمول از طريق فاكتورهاي فروش صادر شده براي مشتريان نبوده و وعده برخورد با اين تخلف را مي‌دهد.
اين در حالي است كه رئيس بازرسي ويژه سازمان حمايت مصرف‌كنندگان و توليد‌كنندگان با رد تخلف در دريافت ماليات ارزش افزوده در فروشگاه‌هاي زنجيره‌اي اعلام كرد، سازمان امور مالياتي فروشگاه‌هاي زنجيره‌اي را ملزم كرده كه حتما 8درصد ماليات بر ارزش افزوده را در فاكتورهاي خود قيد كنند و اين دسته از فروشگاه‌ها 8درصد ماليات را از قيمت مصرف‌كننده كسر و در انتهاي فاكتور خريد مشتري آن را به رقم كلي خريد اضافه كرده و از مصرف‌كننده اخذ مي‌كنند.
رضا زرين‌گل با بيان اينكه اين موضوع تخلف نبوده ومشكلي را ايجاد نمي‌كند افزود: تمام هزينه‌هاي كالا اعم از سود خرده‌فروشي، عمده‌فروشي، حمل‌ونقل، ماليات و… در قيمت نهايي كالا كه روي آن ثبت مي‌شود، لحاظ شده بنابراين فروشندگان موظف هستند براساس قيمت درج شده كالاي خود را به فروش رسانند همچنين با مراكزمتخلف برخوردهاي قانوني لازم صورت مي‌گيرد.
