کسورات حقوق و دستمزد از مهم‌ترین موضوعات مورد بحث تمامی صاحبان کسب وکار است. سند حسابداری حقوق و دستمزد از آن دسته اسناد اصلی در حسابداری است که قبل از ثبت آن در انواع نرم‌افزارها باید کلیه محاسبات‌اش به درستی انجام شده باشد. حقوق و دستمزدی که به هر کارمند تعلق می‌گیرد شامل دو بخش مزایا و کسورات است. مزایایی که به مبلغ حقوق پایه هر یک از کارکنان اضافه میشود و کسورات که از مبلغ حقوق دریافتی ایشان کسر میشود.
برخی از مواردی که شامل مزایا میشود عبارت‌اند از: حقوق پایه، عائله‌مندی، حق مسکن، حق اولاد، عیدی، حق مأموریت، پاداش، فوق‌العاده محل خدمت، فوق‌العاده شغل و فوق‌العاده جذب. از موارد کسورات نیز می‌توان به مالیات، بازنشستگی، بیمه عمر، وام صندوق، بازنشستگی جاری سرانه تعهدی، حسن انجام کار اشاره کرد که در این مطلب به بررسی دقیق‌تر آنها می‌پردازیم.
حسابداری حقوق و دستمزد چیست؟
به فرایند آماده‌سازی لیست حقوق و دستمزد و تعیین مبلغ خالص قابل پرداخت به کارکنان و ثبت و صدور اسناد مربوطه، حسابداری حقوق و دستمزد گفته میشود. از دیدگاه حسابداری در نرم افزار حسابداری آنلاین، اطلاع از روش‌های محاسبه حقوق و دستمزد از اهمیت زیادی برخوردار است. دلیل این اهمیت آن است که مالیات بر حقوق و دستمزد به طور قابل توجهی بر درآمد خالص شرکت‌ها تأثیر می‌گذارد. شرکت‌ها نیز بر اساس قوانین و مقررات اقدام به پرداخت مالیات می‌کنند.
پس از آنکه اطلاعات ثبت شده در قرارداد کاری هر یک از کارکنان در اختیار واحد حسابداری قرار می‌گیرد، حسابداران حقوق و دستمزد کارمندان و کارگران موظف‌اند با محاسبه مزایا و حقوق قانونی که به نیروی کار تعلق می‌گیرد، مطابق با قوانین وزارت کار حقوق هر فرد را محاسبه و در دفاتر حسابداری و بهترین نرم افزارهای حسابداری ثبت کنند.
کسورات حقوق و دستمزد به بخش تقسیم میشود:
برای آشنایی با کسورات حقوق و دستمزد به ماده ۴۵ قانون کار مراجعه میکنیم.
- کسوات قانونی
- کسورات توافقی
کسورات توافقی حقوق ودستمزد
به مبالغی که طبق قرار داد یا توافق بین کارگر وکارفرما در زمان تهیه لیست حقوق و دستمزد از حقوق کارگر یا کارمند کسر می گردد.
برخی از کسورات توافقی
- اقساط وام مسکن
- اقساط وام ضروری
- بدهی به شرکت تعاونی
- مساعده
- پیش پرداخت ها
- پس انداز سهم کارگر یا کارمند
- حق عضویتها(صندوق تعاون ،انجمن ها وصندوق ذخیره کارکنان دولت و …)
- صندوق امداد و امور خیریه
- بیمه درمانی تکمیلی
دانستن مفهوم اصطلاحاتی مانند کسورات حقوق و دستمزد و همچنین مزایا به شما کمک می‌کند تا در هنگام ورود به عرصه کار از حق‌وحقوق خودآگاهی داشته باشید، و بتوانید آن ها را در قرارداد استخدام خود بگنجانید و یا به طور کلی از آن آگاه شوید. در این متن به توضیحاتی در مورد کسورات حقوق و دستمزد و دلایل آن خواهم پرداخت و به بررسی آنها می‌پردازیم.
حقوق خالص و حقوق ناخالص
در ابتدا باید تفاوت بین حقوق و دستمزد و تاثیر آن بر نرم افزار حسابداری فروشگاهی را بدانید. دستمزد برای کارگران است و برای هر ساعت کارکرد دریافت میگردد اما حقوق به‌صورت ماهیانه و اول هرماه به‌حساب پرسنل واریز میگردد. همچنین حقوقپایه یک مبلغ مشخص است و میزان واریزی در هرماه به یک مقدار می‌باشد. منظور از حقوق ناخالص مجموع مزایا و حقوق پایه که برای یک شخص در نظر گرفته‌شده است، می‌باشد و حقوق خالص که در اصل حقوق و مبلغی است که در اختیار شخص قرار می‌گیرد همان حقوق ناخالص است که کسورات از آن مبلغ کسر گردیده است. در ادامه به توضیح کسورات حقوق خواهیم پرداخت.
کسورات چیست؟
کسورات در حقیقت مبلغی است که از حقوق و یا مزایای کارگر و پرسنل کم میشود. این مبلغ بنا بر یکتوافق دوطرفه بین کارفرما و کارگر تعیین میشود و البته قانون نیز در برخی موارد کسورات حقوق را مشخص کرده است. به‌طورکلی کسورات حقوق برای بیمه کارگر، مالیات بر حقوق و مالیات بر مزایا، مساعده، وام و کسورات صندوق اجرا صرف میشود. در ادامه در این مورد بیشتر توضیح خواهیم داد.
کسورات مزایا
مزایا مبلغی است که علاوه بر حقوق پایه کارگر و پرسنل به آنها پرداخت میگردد. این مزایا برای عواملی مانند اضافه‌کاری، پاداش و سود حاصل از کار پرداخت میگردد. میزان و یا مستمر پرداخت شدن مزایا به عوامل مختلفی مربوط می‌باشد. پس از مشخص شدن مبلغ مزایا و همچنین حقوق پایه مقدار کسورات مشخص‌شده از آنها کم میشود و حقوق خالص فرد مشخص میگردد.
کسورات صندوق اجرا
همانطور که در لیست بهترین نرم افزارهای حسابداری ویندوز اشاره شد،مبالغی که بر اساس قانون باید از حقوق کارگر کم شود و توسط فرد کارفرما به حسابی به نام صندوق اجرا واریز شود، در این دسته قرار می‌گیرد. مقدار این مبالغ توسط حکم دادگاه و یا مراجع قضایی تعیین میگردد. بنا بر مبلغی که در نظر گرفته میشود هرماه مقدار مشخصی از حقوق فرد کسر میگردد و قسطبندی میشود. مواردی که در طی آن قانون به کارفرما حکم می‌کند که کسورات حقوق انجام بدهد شامل موارد زیر میشود:
1-اگر کارگر و پرسنل به شخصی بدهی داشته باشد و این مبلغ را به او نپردازد و فرد طلب کار به دادگاه شکایت کند، دادگاه برای وصول طلب حکم می‌دهد که مبلغ از حقوق کارگر کسر گردد. در صورت زیادتر بودن بدهی از حقوق ماهیانه این مقدار بدهی قسط بندی میشود و تا اتمام بدهی هرماه مبلغی از حقوق کارگر و پرسنل کسر میگردد.
2-اگر کارگر و پرسنل به کارفرما خسارت وارد کند و کارفرما شکایتی به دادگاه ارائه دهد برای جبران خسارت دادگاه حکم می‌دهد که کسورات حقوق صورت گیرد. البته درصورتی‌که مبلغ خسارت بیشتر ازیک‌سوم حقوق کارگر باشد، این مبلغ به‌صورت اقساطی از حقوقش کسر میگردد و تا اتمام مبلغ خسارت این کسورات حقوق صورت می‌گیرد.
بیمه تامین اجتماعی و بیمه سهم کارگر
بیمه سهم کارگر نیز به عنوان کسورات در نظر گرفته میشود. همانطور که میدانید اشخاص به منظور استفاده از مزایای بیمه مبالغی را به عنوان حق بیمه به سازمان تامین اجتماعی واریز می کنند که مهترین آنها عبارتند از:
- بیمه های درمانی، حوادث و بیماری ها
- حق بیمه بازنشستگی، از کار افتادگی
- بارداری
نحوه محاسبه حق بیمه اجتماعی حقوق و دستمزد ناخالص
منظور از حق بیمه اجتماعی حقوق و دستمزد ناخالص محاسبه حقوق و دستمزد مشمول بیمه قبل از کسور می باشد. محاسبه این امر تاثیر زیادی بر قیمت نرم افزار حسابداری دارد که به صورت زیر انجام می شود:
7% بیمه سهم کارگر: همانطور که قبلا اشاره شد از جمله کسور حقوق و دستمزد بوده و از حقوق کارگر کسر می گردد. مبنای محاسبه آن حقوق مزایای مشمول بیمه می باشد یعنی حقوق و مزایا به غیر از حق اولاد، عیدی و پاداش و غرامت اخراج. هزینه محاسبه شده به حساب سازمان اجتماعی واریز می شود.
23% بیمه سهم کارفرما: در مورد این حق بیمه باید به دو نکته اساسی اشاره کنیم: اول اینکه پرداخت کننده این حق بیمه کارفرما بوده و جزء سربار محسوب می شود و نکته دوم این حق بیمه از دو قسمت تشکیل می شود که عبارتند از
20% حق بیمه اجتماعی
3% حق بیمه بیکاری
20 درصد حق بیمه محاسبه شده توسط کارفرما به حساب اداره تامین اجتماعی واریز میشود. 3 درصد حق بیکاری به منظور بهره مندی کارگران از مزایای بیمه در صورت بیکاری و تعدیل از کار به صندوق بیمه بیکاری واریز میگردد.
حتما متوجه شده اید که از موارد گفته شده تنها 7 درصد به عنوان موارد کسورات از حقوق کارگران توسط کارفرما کسر میشود.
